Primo Levi

Y Siambr Nwy yng ngwersyll Auschwitz

Adroddai Primo Levi, Iddew o Eidalwr, hanes am y diwrnod y cyrhaeddodd wersyll Auschwitz. Roedd ef a’i gyd-iddewon wedi cael eu cludo gannoedd o filltiroedd ar dren mewn tryc heb fwyd na diod. Y syched oedd yr hyn oedd yn fwyaf creulon. Wedi cyrraedd y gwersyll, ynghanol gaeaf, gwelodd bibonwy o rew y tu allan i’r ffenest y cwt lle roeddent wedi eu cadw. Estynnodd amdano gan feddwl torri ei syched. Daeth milwr heibio a thynnu’r rhew o’i law. Edrychodd Primo arno a gofyn “Warum?” – Pam? Yr ateb a gafodd oedd – “Does dim “pam” fan yma.” (rhagor…)